PAUL PEET Schilderijen
Vernissage
Van zaterdag 23 april t/m 12 juni '22
Paul Peet (1940) werkte jarenlang aan series verstilde landschappen van het rivierengebied, maar ook aan materieschilderijen (vooral in de jaren 70 en 80) en tekeningen van de menselijke
De landschappen werden uitgevoerd in een gemengde techniek van pastelkrijt en olieverf, soms gecombineerd met zand en gruis, omdat hij daarmee het geheimzinnige en mistige van het landschap, de mystiek, de eenzaamheid en stilte, maar ook het diffuse licht het beste kon vastleggen. De gevarieerde grijstinten, afgewisseld met gedekte bruinen, roden en soms wat groen gaven zijn beleving van het land, de lucht, het water en de vegetatie weer. Soms werd het landschap meer geabstraheerd, maar vaak bleef de weergave dicht bij de werkelijkheid.
“Het landschap weerspiegelt de dynamiek van het leven. Het is een beleving van binnenuit”, zei hij daar regelmatig over.
“De tragiek en schoonheid van de grienden en de uiterwaarden, de dramatiek in de natuur, het verval, de vergankelijkheid, de tijd en de zich steeds weer herstellende vegetatie zijn processen die dicht bij het leven van de mens staan. Het landschap is nooit statisch, er zit altijd beweging en dynamiek in.”
Na zijn verhuizing van Sleeuwijk naar Gorinchem (2020) kwam de behoefte op aan een nieuw creatief avontuur. “Ik zocht een richting in de schilderkunst waarin ik me spontaan kon uitleven in een innerlijke zoektocht naar het mystieke geheim van leven, groei en vooral verwondering. Ik wilde zonder het maken van een vooropgezet plan gaan schilderen en afwachten wat voor resultaat deze werkwijze me zou brengen. Zo werkend zijn schilderijen ontstaan die doen denken aan organismen en wortels van het plantenrijk die kracht en groei symboliseren, maar ook droombeelden en fantasielandschappen, er zijn zelfs menselijke trekjes te herkennen.” Surrealisme noemt Paul zijn nieuwe serie. Kijkend naar de eraan voorafgaande landschappen zou je ook kunnen spreken van het inzoomen op details, het zichtbaar maken van de voor het oog verborgen elementen uit de natuur, van macro- naar microniveau.
Zodat de recente werken een verdieping en nadere uitwerking zijn van de landschappen. Aan de meeste van deze werken is geen titel verbonden. De kijker wordt uitgedaagd zich te gaan verdiepen in de voorstelling en de eigen fantasie de vrije loop te laten. “Onder het surrealisme wordt een richting verstaan die wil weergeven wat er in de menselijke geest voorvalt, zonder controle van de rede en zonder esthetische of morele vooringenomenheid. Dat is precies wat ik met deze nieuwe serie wil laten zien.
Het uiterlijke landschap is de innerlijke uiting geworden.”
Piet Augustijn
Openingswoorden tentoonstelling Paul Peet 23 april 2022 In de Toren
Deze tentoonstelling is de eerste in een kleine serie, mogelijk gemaakt door een donatie van de opgeheven Stichting Culturele Route Gorinchem (die overigens toch weer een doorstart heeft gemaakt), waarvoor onze hartelijke dank.
Paul Peet woonde een groot deel van zijn leven in Sleeuwijk en verhuisde twee jaar geleden naar Gorinchem. Hij werkte jarenlang aan series verstilde landschappen van het rivierengebied en de uiterwaarden van de Merwede in het bijzonder. Vanuit zijn huis en de dijk waaraan hij woonde legde hij het geheimzinnige en mistige van het landschap, de mystiek, de eenzaamheid en stilte, maar ook het diffuse licht vast in een gemengde techniek van olieverf en pastel. De gevarieerde grijstinten, afgewisseld met gedekte bruinen, roden en soms wat groen gaven zijn beleving van het land, de lucht, het water en de vegetatie weer. Soms werd het landschap meer geabstraheerd, maar vaak bleef de weergave dicht bij de werkelijkheid.
“Het landschap weerspiegelt de dynamiek van het leven. Het is een beleving van binnenuit”, zei hij daar regelmatig over. “De tragiek en schoonheid van de grienden en de uiterwaarden, de dramatiek in de natuur, het verval, de vergankelijkheid, de tijd en de zich steeds weer herstellende vegetatie zijn processen die dicht bij het leven van de mens staan. Het landschap is nooit statisch, er zit altijd beweging en dynamiek in.”
Met zijn verhuizing naar Gorinchem kwam de behoefte op aan een nieuw creatief avontuur. Paul zocht een richting in zijn werk waarin hij zich spontaan kon uitleven in een zoektocht naar het mystieke geheim van leven, groei en vooral verwondering. Zo ontstonden schilderijen die doen denken aan organismen en wortels van het plantenrijk, composities die kracht en groei symboliseren, maar ook droombeelden en er zijn zelfs menselijke trekjes te herkennen. Paul noemt zijn werk een radicale ommezwaai en drukt er het stempel surrealisme op. Ik interpreteer die ommezwaai net iets anders.
De omgeving waar iemand woont en werkt heeft onmiskenbaar invloed op de manier van werken en beleven van die omgeving. In Sleeuwijk was het uitzicht weids, het landschap uitgestrekt en vlak. In Gorinchem is het uitzicht vanuit het appartement veel meer besloten met zicht op hoge bomen, je kijkt haast letterlijk in de kruinen van die bomen. Je zoomt als het ware in op het landschap en krijg steeds meer details te zien, kleine dingen die je eerder niet zag. Denk hierbij aan een microscoop die de wereld van bacteriën, virussen en moleculen uitvergroot tot kleurrijke abstracte composities of aan de opnamen met een drone die het landschap tot op de vierkante centimeter kunnen ontleden. Van macro- naar microniveau dus. Het zichtbaar maken van de voor het oog verborgen elementen uit de natuur.
Daarom zie ik de recente werken als een verdieping en nadere uitwerking van de landschappen. Paul is onder de oppervlakte gekropen en doorgedrongen in een wereld die nauwelijks gekend wordt en in de uitwerking surrealistisch aandoet. Dat de resultaten heel anders ogen dan het oudere werk is dan ook niet meer dan logisch. Die ommezwaai is voor mij dan ook eerder een natuurlijke ontwikkeling, een verdieping. Het uiterlijke landschap is de innerlijke uiting geworden.
Piet Augustijn
Muzikale omlijsting Ellen van Bragt (viool) en Jan Paul Peet (gitaar)
